Gimnastyka kompensacyjno-korekcyjna ma na celu:
- działania profilaktyczne polegające na wyrównywaniu i przeciwdziałaniu jeszcze nieutrwalonym odchyleniom zmian czynnościowych od stanu prawidłowego układu ruchu (kompensacja)
- działania typu terapeutycznego oparte na rozpoznaniu już istniejącej zmiany zmierzające do poprawy i przeciwdziałania zmianom strukturalnym już istniejącym w obrębie układu ruchu (korekcja)
Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej wynikają ze zmniejszenia lub z pogłębienia fizjologicznych krzywizn kręgosłupa.
Do najczęściej występujących wad należy zaliczyć:
- plecy okrągłe ( dorsum rotundum ) - pogłębienie kifozy piersiowej. Plecy okrągłe wyróżnia nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi, spowodowane osłabieniem mięśni grzbietu, wysunięciem do przodu głowy i barków, przykurczem mięśni klatki piersiowej.
- plecy wklęsłe ( dorsum concavum ) - pogłębienie lordozy lędźwiowej
- plecy okrągło-wklęsłe ( dorsum rotundo – concavum ) - pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej. Zwykle głowa jest pochylona ku przodowi, a klatka piersiowa spłaszczona.
- plecy płaskie ( dorsum planum ) – spłaszczenie lub brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa, co powoduje zniesienie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa
Boczne skrzywienie kręgosłupa (skoliosis) jest odchyleniem od osi anatomicznej całego kręgosłupa lub jego odcinka w płaszczyźnie czołowej. Jednocześnie z wygięciem bocznym następuje obrót (rotatio) i skręcenie (torsio) kręgosłupa wzdłuż jego osi pionowej, w stronę wypukłości łuku skrzywienia. W następstwie skręcenie kręgów żebra przesuwają się do przodu po stronie wklęsłości, a do tyłu po stronie wypukłości, co powoduje wykształcenie garbu żebrowego, który jest widoczny zwłaszcza przy pochylenia tułowia do przodu. To wygięcie pierwotne powoduje zaburzenie równowagi i statyki tułowia, który przesuwa się bocznie w kierunku wypukłości skrzywienia. Wówczas następuje samoistna próba zrównoważenia przesuniętego środka ciężkości i sąsiednie odcinki kręgosłupa oraz mięśnie tułowia poniżej jak i powyżej wygięcia pierwotnego tworzą wygięcia wtórne wyrównawcze, które są zwrócone wypukłością w stronę przeciwną niż pierwotne. Równocześnie dochodzi do zmiany ustawienia łopatek, barków i miednicy. Deformacja klatki piersiowej jest z kolei przyczyną przemieszczania narządów wewnętrznych, co wpływa niekorzystnie na ich działanie, powodując z czasem większą lub mniejszą niewydolność oddechową, co doprowadza do przerostu prawej komory serca i zaburzeń w układzie krążenia. Te niekorzystne zmiany w układzie krążeniowo- oddechowym wpływają bezpośrednio na zmniejszenie ogólnej sprawności fizycznej ludzi z bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Ponadto ucisk na korzenie nerwowe i zwężenie otworów międzykręgowych po stronie wklęsłej może wywoływać bóle nerwów międzyżebrowych i bóle korzonkowe. Zatem zaawansowane boczne skrzywienie kręgosłupa nie jest jedynie defektem kosmetycznym, ale negatywnie wpływa na prawidłowe działanie wielu układów i narządów człowieka.
Dlatego tak bardzo ważne jest, aby w jak najwcześniejszym okresie życia człowieka zapobiegać wszelkim wadom postawy poprzez diagnostykę i korekcję!!!
Wady klatki piersiowej obejmują:
- klatkę piersiową kurzą ( pectus carinatum )
Klatkę piersiową kurzą wyróżnia zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt dziobu łodzi, analogicznie jak u ptaków. W skutek tego żebra tracą kształt wygięty, tworząc poniżej sutków wyraźną wklęsłość.
- klatkę piersiową lejkowatą ( pectus excavatum ) zwaną też szewską (pectus infundibiliforme)
Wada jest konsekwencją wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub nieproporcjonalnego rozrostu chrząstek żebrowych w stosunku do jej elementów. Wyróżnia się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber.
Wśród wad postawy występują także: niewłaściwe ustawienie głowy i szyi, kręcz karku (torticollis) lub łopatek – asymetryczne ustawienie łopatek, łopatki skrzydełkowate (scapulae alatae)
Z kolei deformacje kończyn dolnych obejmują:
- kolano szpotawe ( genu varum )
- kolano koślawe ( genu valgum )
- stopa płaska ( pes planus )
- stopa płasko - koślawa ( pes planovalgus )
- stopa wydrążona ( pes excavatus)
Działania kompensacyjno-korekcyjne mają doprowadzić do zlikwidowania wady postawy bądź do zatrzymania progresji jej dalszego rozwoju. Odpowiednio dobrane ćwiczenia doprowadzają do zwiększenia siły mięśni oraz wyrobienia nawyku prawidłowej postawy ciała.
Zajęcia kompensacyjno-korekcyjne obejmują grupy ćwiczeń:
- ćwiczenia ogólnorozwojowe
- ćwiczenia specjalne - korygujące określoną wadę
- ćwiczenia antygrawitacyjne
- ćwiczenia elongacyjne
- ćwiczenia wyrabiające odruchy przyjmowania prawidłowej postawy ciała
- ćwiczenia Klappa
- ćwiczenia oddechowe
- pływanie
Ponadto w postępowaniu kompensacyjno-korekcyjnym wykorzystywane są ćwiczenia z zakresu kinezyterapii:
a) ćwiczenia czynne
- właściwe,
- w odciążeniu,
- wspomagane,
- z oporem,
b) ćwiczenia bierne
c) ćwiczenia synergistyczne
| 
